Jak wybrać probiotyk?

Dzisiaj chciałabym Wam przedstawić najważniejsze informacje, które pomogą Wam wybrać dla siebie odpowiedni probiotyk. Jednakże pamiętajmy, że w przypadku ciężkich czy też skomplikowanych chorób najlepiej będzie udać się do lekarza czy też dietetyka. Czasem leczenie na własną rękę nie jest dobrym wyborem ;) . 

Probiotyk

Słowo probiotyk pochodzi od greckiego pro bios i znaczy „dla życia”. Zgodnie z definicją FAO/WHO probiotyki są specyficznymi szczepami mikroorganizmów, które podawane człowiekowi w odpowiedniej dawce, wywierają korzystny wpływ na jego organizm [1]. Jako probiotyki wykorzystuje się najczęściej bakterie z rodzajów Lactobacillus i Bifidobacterium. Stosowane są także drożdże Saccharomyces cerevisiae ssp boulardii oraz niektóre gatunki Escherichia oraz Bacillus [2].

Chcesz dowiedzieć się więcej? Zapraszam do moich poprzednich wpisów na temat mikroflory jelitowej oraz probiotyków.

1. Flora bakteryjna jelit cz.I- co należy wiedzieć
2. Flora bakteryjna jelit cz.II- wpływ diety
3. Flora bakteryjna jelit cz.III- związek z otyłością
4. Mikroflora a otyłość
5. Cicha władza probiotyków

Właściwości szczepów mikroorganizmów 

Szczepy mikroorganizmów można uznać za probiotyczne wtedy, gdy przejdą cały szereg badań.
Szczepy powinny się cechować następującymi właściwościami [3]:

• zachowywać żywotność i aktywność w przewodzie pokarmowym,
• być niepatogenne i nietoksynotwórcze,
• mieć ustaloną przynależność taksonomiczną (rodzaj, gatunek, szczep)
• wykazywać wysoką oporność na enzymy trawienne, kwas żołądkowy i żółć, co umożliwia przeżycie w przewodzie pokarmowym,
• być zdolne do adhezji do śluzówki jelitowej oraz do przeżycia w środowisku jelita, nawet jeżeli nie wykazują zdolności kolonizacji,
• wykazywać udokumentowany klinicznie korzystny wpływ na zdrowie człowieka (badania na ludziach z randomizacją – metodą podwójnej ślepej próby z placebo),
• być bezpieczne, tzn. nie wykazywać niepożądanych skutków ubocznych,
• wykazywać stabilność oraz możliwość produkcji biomasy na dużą skalę. 

Właściwe oznaczenie szczepu

Szczep probiotyczny powinien być oznaczony w następującej kolejności: 

nazwa rodzajowa, nazwa gatunkowa oraz oznaczenie literowo-cyfrowe, np. Lactobacillus casei DN 114001, Lactobacillus rhamnosus GG. 

W działaniach marketingowych oraz nazwach handlowych producenci mogą stosować nazwy dowolne, na przykład LGG lub Lactobacillus casei Defensis (Actimel). Właściwości probiotyczne bakterii są cechą określonego szczepu danego gatunku. Korzystne właściwości są szczepozależne, tzn. właściwe dla jednego, wyselekcjonowanego szczepu bakterii [3].

Przechowywanie

Niska temperatura wydłuży okres przydatności do spożycia, tak samo jak materiał z którego wykonane jest opakowanie. Brak dostępu światła (ciemne szkło) zapewnia optymalną ochronę przed procesami starzenia i utleniania szczególnie wrażliwych substancji [3].

Dawkowanie probiotyku

Tylko 0,001–0,01% bakterii dociera do jelita, ponieważ reszta zostaje strawione w przewodzie pokarmowym. W kapsułce czy saszetce powinno ich być minimum 10 miliardów CFU. Dawka terapeutyczna probiotyku wynosi 10^9-10^11 CFU, gdy mowa o szczepach bakteryjnych. W przypadku niepatogennych drożdżaków, Saccharomyces boulardii- jest to 200-250 mg dziennie [3].

Probiotykoterapia celowana

Probiotyki celowane to kategoria preparatów probiotycznych, w skład których wchodzą wyłącznie szczepy o udowodnionym działaniu w kierunku konkretnych zaburzeń, np. IBS, alergii czy też nawracających infekcji grzybiczych [4,5].

Biegunki:

Metaanaliza badań wykazała skrócenie czasu trwania biegunki w przypadku podawania probiotyków. Różne szczepy probiotyczne, włączając Lb. reuteri ATCC 55730, Lb. rhamnosus GG, Lb. casei DN-114001 i Saccharomyces cerevisiae (boulardii), skracają czas trwania (o około 1 dzień) ostrych biegunek infekcyjnych.

Zakażenie Helicobacter pylori:

Wiele szczepów z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium zmniejsza niekorzystne efekty antybiotykoterapii, poprzez stabilizację ekosystemu jelitowego oraz polepszenie zdrowia pacjentów z zakażeniem H. pylori. Podobną zależność wykazano w badaniach z wykorzystaniem szczepów Bifidobacterium animalis subsp. lactis Bb12 i Lactobacillus acidophilus La5.

Alergie i atopowe zapalenie skóry (AZS):

Podawanie Lactobacillus rhamnosus GG, Bifidobacterium bifidum, Bifidobacterium animalis subsp. lactis i Lactobacillus acidophilus zapobiega rozwojowi AZS. Ponad to podawanie 3 szczepów: Lactobacillus casei ŁOCK 0900, Lactobacillus casei ŁOCK 0908 i Lactobacillus paracasei ŁOCK 0919 korzystnie wpłynęło na przebieg kliniczny wyprysku atopowego.

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (colitis ulcerosa):

Drożdże probiotyczne S. cerevisiae (boulardii) u 71 % powodowały remisję choroby.

Zespół jelita drażliwego (IBS):

Probiotyki mogą wykazywać działanie terapeutyczne, mogą redukować ból i wzdęcia jelit, co wykazano po zastosowaniu szczepu Bifidobacterium infantis 35624 oraz mieszaniny Lb. rhamnosus GG, Lb. rhamnosus LC705, B. animalis subsp. lactis Bb12 i Propionibacterium freudenreichii subsp. shermanii JS. Lactobacillus reuteri ATCC 55730 likwidował bóle i objawy związane z kolką jelitową już po tygodniu od rozpoczęcia stosowania probiotyku.

Martwicze zapalenie jelit:

Choroba ta dotyczy głównie wcześniaków. Wykazano, że po podaniu Lb. rhamnosus GG  następowało zmniejszenie częstości występowania martwiczego zapalenia jelit.

Cholesterol:

Badania wykazały, że L. acidophilus CHO-220 posiada zdolność obniżania cholesterolu całkowitego oraz cholesterolu LDL. 

Inne:

Badania wykazały, że Lactobacillus reuteri może redukować martwiczo-wrzodziejące zapalenie dziąseł oraz hamować krwawienie z dziąseł. Natomiast Lactobacillus casei Shirota może znosić objawy stanu lękowego oraz usprawnić działanie mózgu poprzez wpływ na układ nerwowy. Lactobacillus casei rhamnosus (Lcr35) ma zdolność wytwarzania substancji antybakteryjnych oraz zapobiegania adhezji patogenów do komórek jelita.

Co dalej?

Pamiętajmy, że każdy z nas jest inny a odpowiedni probiotyk powinniśmy dobrać na podstawie badań mikroflory jelitowej. Jakich bakterii mamy za dużo, jakich za mało i dopiero następnie dobrac odpowiedni probiotyk, który przyniesie nam wiele korzyści.

Bibliografia:

1. FAO/ WHO (2002): Guidelines for the Evaluation of Probiotics in Food, London Ontario, Canada 
2. Jach M., Łos R., Maj M., Malm A.(2013): PROBIOTYKI – ASPEKTY FUNKCJONALNE I TECHNOLOGICZNE. POST. MIKROBIOL. 52, 2, 161–170
3. Nowak A. et al. (2010): PROBIOTYKI – HISTORIA I MECHANIZMY DZIAŁANIA. ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość 4 (71), 5 – 19.
4. Nowak A. et. al. (2010): PROBIOTYKI – EFEKTY ZDROWOTNE. ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość 4 (71), 20 – 36.
5. Banan-Mwine Daliri E. et. al. (2015): New perspectives on probiotics in health and disease. Food Science and Human Wellness 4, 56–65.