Cicha władza probiotyków

Na temat tego jak bardzo ważna jest nasza mikroflora jelitowa oraz jaki ona ma wpływ na nasze samopoczucie pisałam już kilka postów, do których Was odsyłam:

1. Flora bakteryjna jelit cz. I- co należy wiedzieć
2. Flora bakteryjna jelit cz. II- wpływ diety
3. Flora bakteryjna jelit cz. III- związek z otyłością

Dzisiaj chciałabym Wam przedstawić coś, co może wspomóc nasze jelita. Mowa oczywiście o probiotykach. 

Czym są probiotyki

Słowo probiotyk pochodzi od greckiego pro bios i znaczy „dla życia”. 

Zgodnie z definicją FAO/WHO probiotyki są specyficznymi szczepami mikroorganizmów, które podawane człowiekowi w odpowiedniej dawce, wywierają korzystny wpływ na jego organizm [1]. 

Jako probiotyki wykorzystuje się najczęściej bakterie z rodzajów Lactobacillus i Bifidobacterium. Stosowane są także drożdże Saccharomyces cerevisiae ssp boulardii oraz niektóre gatunki Escherichia oraz Bacillus [2]. 

Z terminem probiotyki wiąże się definicja probioza, czyli spożywanie w odpowiedniej ilości żywych mikroorganizmów, które wywierają korzystny wpływ na zdrowie człowieka [3].

Definicja ta ulegała przekształceniu na przestrzeni wieków, co możecie zaobserwować w poniższej tabeli.

Tabela 1. Definicje probiotyków [Nowak A., 2010]

Kryteria doboru bakterii probiotycznych

Aby szczep został uznany za probiotyczny musi on wykazywać szereg właściwości. Bakterie probiotyczne powinny spełniać wymagania i kryteria selekcji w takich aspektach, jak bez­pieczeństwo stosowania, cechy funkcjonalne oraz cechy technologiczne.

Tabela 2. Kryteria doboru szczepów probiotycznych [Mojka K., 2014]

Korzystne działanie probiotyków na organizm

Probiotyki wykazują bardzo dużo dobrych właściwości, które wpływają na nasz organizm. Są to przede wszystkim [3]:

• hamowaniem wzrostu w przewodzie pokarmowym niektórych organizmów pato­gennych, takich jak Salmonella enterica, Shi­gella sonnei, Staphylococcus aureus, Campy­lobacter jejuni, Clostridium defficile;
• zapobieganiem adhezji patogenów do śluzówki jelita w wyniku konkurencji o re­ceptory, składniki odżywcze czy wytwarzając substancje o działaniu przeciwbakteryjnym, np. kwasy organiczne, nadtlenek wodoru, bakteriocyny;
• regulowaniem perystaltyki jelit (zapo­bieganie zaparciom);
• wytwarzaniem składników pokarmo­wych wykorzystywanych przez organizm ludzki, przeciwdziałania alergii;
• zabezpieczenie przed obniżeniem sku­teczności doustnej antykoncepcji;
• eliminowaniem substancji toksycznych z organizmu;
• rekonstrukcją składu i liczebności mi­kroflory jelitowej po różnego rodzaju scho­rzeniach jelitowych i stosowaniu antybioty­ków;
• obniżeniem wchłaniania egzogennego cholesterolu, powodując jego konwersję do koprostanolu;
• obniżeniem poziomu prokanceroge­nów i kancerogenów w świetle przewodu pokarmowego w wyniku hamowania rozwo­ju mikroflory jelitowej, której metabolizm związany jest z wytwarzaniem związków ni­trozowych;
• stymulacją układu immunologicznego związanego z błonami śluzowymi przewodu pokarmowego (GALT), głównie w zakresie produkcji przeciwciał wydzielniczych klasy sIgA;
• uszczelnieniem bariery śluzówki jelita w wyniku syntezy substancji o działaniu cy­toprotekcyjnym, co może chronić przed zja­wiskiem translokacji bakterii, czyli ich prze­nikania do łożyska naczyniowego;
• uczestnictwem w syntezie witamin z grupy B oraz witaminy K;
• udziałem w trawieniu niektórych po­karmów (laktozy);
• stymulacją produkcji śluzu;
• zwiększeniem biodostępności wielu pierwiastków takich jak miedź, wapń, żelazo, cynk i mangan;
• normalizacją zaburzenia motoryki jelit u ludzi w podeszłym wieku;
• zmniejszaniem częstości występowania biegunek podróżnych, łagodzeniem przebie­gu i skracaniem czasu trwania niektórych biegunek bakteryjnych i wirusowych;
• zapobieganiem wystąpieniu lub łago­dzeniem przebiegu biegunek poantybiotyko­wych,
• zmniejszaniem nasilenia biegunek po­promiennych;
• ochroną przed rozwojem grzybicy w miejscach intymnych;
• działaniem leczniczym w encefalopatii wątrobowej;
• korzystnym działaniem w schorzeniach układu pokarmowego (syndrom jelita draż­liwego, zapalenie jelit) oraz w schorzeniach alergicznych (atopowe zapalenie skóry);
• produkcją substancji cytoprotekcyjnych i peptydów czynnościowych;
• obniżeniem liczby próchnicotwórczych paciorkowców z gatunku Streptococccus mu­tant 

Pożyteczne fimbrie

Najważniejszą rolę spełniają bakterie, które – za pomocą fimbrii – wiążą się z receptorami adhezyjnymi w przewodzie pokarmowym. Dzięki temu mogą przebywać dłużej w jelitach w porównaniu do mikroorganizmów, które tych właściwości nie mają. Pożyteczne bakterie nieposiadające fimbrii muszą być dostarczane w dużych ilościach z pożywieniem. Ważną właściwością probiotyków jest również namnażanie się w jelicie grubym, co potęguje ich działanie; są odporne na działanie kwasów żołądkowych (co pozwala im przetrwać i dotrzeć do jelita) a także przeżywają w środowisku kwasu żółciowego w dwunastnicy [5].

Produkty probiotyczne

Produkty probiotyczne możemy podzielić na przetwory mleczne oraz całą resztę [4]. Do mlecznych produktów probiotycznych należą:

• jogurt naturalny,
• kefir,
• maślanka.

Do pozostałych produktów należą:

• kapusta kiszona,
• czosnek, 
• ogórki kiszone,
• soki z kiszonych warzyw,
• zakwas chlebowy,
• kimchi,
• natto,
• kombucha\

Spożywacie produkty, które naturalnie zawierają w sobie probiotyki, czy też suplementujecie? 

Bibliografia:

1. FAO/ WHO (2002): Guidelines for the Evaluation of Probiotics in Food, London Ontario, Canada 
2. Jach M., Łos R., Maj M., Malm A.(2013): PROBIOTYKI – ASPEKTY FUNKCJONALNE I TECHNOLOGICZNE. POST. MIKROBIOL. 52, 2, 161–170 
3. Kaźmierska J. (2014):Probiotyki- recepta na zdrowie? Kosmos. Problemy nauk biologicznych. Tom 63, nr 3. 
4. Kumar B.V. et. al.(2015): Trends in dairy and non-dairy probiotic products - a review. J Food Sci Technol 52(10):6112–6124 
5. Mojka K. (2014): Probiotyki, prebiotyki i synbiotyki – charakterystyka i funkcje. Probl Hig Epidemiol 2014, 95(3): 541-549. 
6. Nowak A., Śliżewska K., Libudzisz Z.(2010): Probiotyki – historia i mechanizmy działania, ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość 4 (71), 5 – 19