The Planetary Health Diet

Ludzie na całym świecie spożywają ogromne ilości jedzenia, a drugie takie jest marnowane. Na całym świecie ponad 820 milionów ludzi głoduje każdego dnia, 150 milionów dzieci cierpi z powodu głodu, który osłabia ich rozwój, a 50 milionów dzieci jest dotkliwie głodujących z powodu niewystarczającego dostępu do żywności. Z drugiej strony na świecie obserwuje się również wzrost nadwagi i otyłości. Obecnie ponad 2 miliardy dorosłych cierpi na nadwagę i otyłość, a choroby dietozależne, w tym cukrzyca, nowotwory i choroby serca, należą do głównych przyczyn zgonów na świecie. Żywność, którą spożywamy, sposób, w jaki ją produkujemy, a także ilości zmarnowanej lub utraconej żywności, mają duży wpływ na zdrowie ludzkie i zrównoważony rozwój środowiska [1,2].

Komisja EAT-Lancet zaproponowała dietę dla zdrowej planety, która jest elastyczna i zaleca różne poziomy spożycia różnych grup żywności, które możemy dostosować do naszej lokalizacji geograficznej, tradycji kulinarnych i osobistych preferencji [1]. 

Dwa cele- zdrowa dieta oraz zrównoważona produkcja żywności

Dieta

Przyzwyczajenia odnośnie spożycia żywności będą wymagały dosyć sporych zmian. Globalne spożycie owoców, warzyw, orzechów i roślin strączkowych będzie musiało się podwoić, a spożycie żywności, takiej jak czerwone mięso i cukier, będzie musiało zostać zmniejszone o ponad 50%. Dieta bogata w pokarmy pochodzenia roślinnego i przy mniejszej ilości pokarmów pochodzenia zwierzęcego zapewnia zarówno lepsze korzyści zdrowotne, jak i środowiskowe [1].

Zdrowa dieta powinna optymalizować zdrowie, zdefiniowane ogólnie jako stan pełnego fizycznego, psychicznego i społecznego samopoczucia, a nie tylko brak choroby. Przykładowy talerz diety dla zdrowej planety powinien składać się z około połowy objętości z warzyw i owoców; druga połowa, powinna składać się głównie z pełnych ziaren, źródeł białka roślinnego, nienasyconych tłuszczów roślinnych i (opcjonalnie) w niewielkich ilościach zwierzęcych źródeł białka [1]. 

Dieta ta obejmuje ponad dwukrotne zwiększenie spożycia zdrowej żywności. Zmiany w diecie mogą przynieść znaczące korzyści dla zdrowia.

Komisja przeanalizowała potencjalny wpływ zmiany przyzwyczajeń spożywanych pokarmów na śmiertelność z powodu chorób dietozależnych. Zmiany w porównaniu z obecnymi dietami mogą przynieść duże korzyści zdrowotne. Obejmuje to zapobieganie około 11 milionom zgonów rocznie, które stanowią od 19% do 24% wszystkich zgonów wśród osób dorosłych [1].

Zrównoważona produkcja żywności

Oddziaływanie systemów i procesów biogeofizycznych na Ziemi, w szczególności między systemem klimatycznym a biosferą, reguluje stan naszej planety. Komisja koncentruje się na sześciu z nich, które są głównymi systemami i procesami, na które ma wpływ produkcja żywności [1].

Są to:

• Zmiana klimatu
• Zmiana systemu lądowego
• Wykorzystanie słodkiej wody
• Cykl azotowy
• Cykl fosforowy
• Utrata różnorodności biologicznej

Te systemy i procesy są coraz częściej uznawane za niezbędne parametry dla ogólnosystemowej definicji zrównoważonej produkcji żywności. W odniesieniu do każdego z nich Komisja proponuje ograniczenia, aby globalna produkcja żywności była ograniczona oraz aby zmniejszyć ryzyko nieodwracalnych i potencjalnie katastrofalnych zmian w systemie Ziemi [1].

Osiągnięcie zrównoważonego systemu produkcji żywności, który może zapewnić zdrową dietę dla rosnącej populacji, stanowi ogromne wyzwanie. Poszukiwanie rozwiązań dla tych wyzwań wymaga zrozumienia wpływu różnych działań na środowisko. 

Łatwo możliwymi do wdrożenia działaniami zbadanymi przez Komisję były: 

1. Globalne przejście na zdrowe diety; 
2. ulepszone praktyki produkcji żywności; 
3. zmniejszenie strat żywności i odpadów.

Celem Komisji było określenie zestawu działań, które spełniają naukowe cele dotyczące zdrowej diety i zrównoważonej produkcji żywności, co pozwoli na przejście globalnego systemu żywnościowego do bezpiecznej przestrzeni [1].

Nawet niewielki wzrost spożycia czerwonego mięsa lub produktów mlecznych spowodowałby, że cel ten byłby trudny lub niemożliwy do osiągnięcia. Analiza pokazuje, że wymaga to połączenia znacznych zmian w kierunku głównie opartych na roślinnych wzorcach żywieniowych, radykalnego zmniejszenia strat żywności i odpadów oraz znacznych ulepszeń w praktykach produkcji żywności. Podczas gdy niektóre indywidualne działania wystarczają, aby pozostać w określonych granicach, żadna pojedyncza interwencja nie wystarczy, aby polepszyć stan naszej planety [1].

Założenia diety [3]

→ Białka powinny być pozyskiwane głównie z roślin, gdzie to możliwe, z ryb lub z alternatywnych źródeł kwasów tłuszczowych omega-3 kilka razy w tygodniu, a także z opcjonalnym skromnym spożyciem drobiu i jaj wraz z niskim spożyciem czerwonego mięsa, o ile w ogóle, zwłaszcza przetworzonego mięsa.
→ Co najmniej pięć porcji owoców i warzyw (500 gramów) powinno być spożywanych dziennie z wyłączeniem ziemniaków; 200 gramów owoców i 300 gramów warzyw dziennie.

→ Co najmniej 50 gramów orzechów i 75 gramów roślin strączkowych powinno być spożywanych dziennie, w tym suchej fasoli, soczewicy i grochu.

→ Spożywaj nie więcej niż 98 gramów czerwonego mięsa (wieprzowina, wołowina lub jagnięcina), 203 gramów drobiu i 196 gramów ryb tygodniowo.

→ Tłuszcze powinny pochodzić głównie z nienasyconych źródeł roślinnych o niskim spożyciu tłuszczów nasyconych i częściowo uwodornionych olejów; 40 gramów nienasyconych olejów dziennie i nie więcej niż 11,8 gramów nasyconych olejów dziennie.

→ Węglowodany powinny pochodzić głównie z pełnych ziaren o niskim spożyciu rafinowanych ziaren i mniej niż 5% energii z cukru.

→ Spożywanie 232 gramów pełnych ziaren dziennie, w tym ryżu, pszenicy i kukurydzy, oraz co najmniej 50 gramów bulw lub warzyw skrobiowych dziennie, w tym ziemniaków i manioku.

→ Możliwe są umiarkowane poziomy spożycia nabiału; około 250 gramów przetworów mlecznych dziennie.

(Przy zalecanym spożyciu 2500 kcal/dzień)

Co można zrobić [2]?

Wybierz zdrowie, zrównoważony rozwój i smakowitość

Pozyskiwanie, kupowanie, gotowanie i spożywanie zdrowszej i bardziej zrównoważonej żywności jest lepsze dla naszego ciała oraz dla naszej planety.

Przygotuj się do zwiększenia, dywersyfikacji i redukcji

Nie ma srebrnej kuli, ale rozwiązanie problemu zaczyna się od zmiany tego, co jemy i co marnujemy. Powinniśmy jeść więcej owoców, warzyw, orzechów, roślin strączkowych i pełnoziarnistych, a także ważne jest, aby jeść różnorodnie, aby zapewnić, że otrzymujemy wszystkie potrzebne składniki odżywcze, jednocześnie wspierając różnorodność biologiczną w systemie żywnościowym. Wiele osób w bogatszych krajach powinno również jeść mniej czerwonego mięsa i produktów mlecznych.

Zanurz się w całej gamie opcji

Każdy znajdzie coś dla siebie w różnych przedziałach cenowych, kulturach, grupach wiekowych i indywidualnych preferencjach. Z ponad 30 000 znanych roślin jadalnych, mamy sporo ciekawych opcji smaku.

Spożywaj rośliny jako źródło białka

Wiele roślin jest zdrowym i zrównoważonym źródłem białka. Staraj się spożywać co najmniej 125 gram suchej fasoli, soczewicy, grochu i innych roślin strączkowych lub orzechów dziennie.

Ogranicz spożywanie mięsa

Podczas gdy mięso jest ważnym źródłem kluczowych składników odżywczych, w tym białka, żelaza i witaminy B12, nadmierne spożycie mięsa może zaszkodzić naszemu zdrowiu i planecie.

Podchodź do jedzenia z umiarem

Spożywanie zbyt dużej ilości jedzenia może prowadzić do zwiększenia masy ciała i innych problemów zdrowotnych, a także stanowi wyzwanie dla środowiska. Poświęcenie czasu na dzielenie się posiłkami z rodziną i przyjaciółmi oraz wybór porcji do jednorazowego spożycia to dwa proste sposoby na uniknięcie jedzenia więcej, niż potrzebujemy.

Wspieraj regeneracyjne praktyki rolne

Ponieważ hodowla ma kluczowe znaczenie dla zrównoważonego rolnictwa, pozyskiwanie mięsa od rolników, którzy uprawiają regeneracyjne rolnictwo, może wspierać walkę ze zmianami klimatu. Ten rodzaj rolnictwa przyczynia się do magazynowania dwutlenku węgla w glebie, utrzymuje wodę z dala od zanieczyszczeń i zapewnia możliwość lokalnej różnorodności biologicznej.

Wybierz mądrze

Gdy rynki podążają za popytem, ​​kupuj produkty, które są odpowiednie dla naszych receptur, ale także dobre dla naszego zdrowia i planety. Rozważ dokonanie wyborów, które przynoszą dodatkowe korzyści dla zdrowia ludzkiego i środowiska, na przykład poprzez wspieranie rolnictwa zrównoważonego środowiskowo i odpowiedzialnego społecznie.

Zaplanuj kolejny tydzień

Zdrowe i zrównoważone jedzenie może być smaczne, elastyczne i dynamiczne. Zaplanuj menu na nadchodzący tydzień, aby zapewnić różnorodność pysznych dań i robić zakupy zgodnie z planem. Pozwoli to również zaoszczędzić czas i pieniądze oraz przyczyni się do zmniejszenia ilości odpadów.

Przynieś różnorodność biologiczną do stołu

Odważne cele w zakresie ochrony wymagają współpracy rolników i społeczności rolniczych w celu utrzymania siedlisk na terenach gospodarstw lub w ich pobliżu oraz w celu zachowania ekosystemów. Kupuj żywność od rolników i sprzedawców detalicznych, którzy wspierają różnorodność biologiczną.

Gotuj więcej w domu

Gotowanie i przygotowywanie posiłków w domu zapewnia ogromne możliwości wspólnego spędzania czasu z rodziną. Pozwala również na przekazywanie receptur z pokolenia na pokolenie, w tym ich unikalnych historii i smaków.

Nie marnuj

Pakowanie resztek w pudełka na lunch, używanie ich w nowych kreatywnych przepisach lub utrzymywanie ich na przyszłość, jest dobre dla planety i budżetu. Mając mniej odpadów żywnościowych, potrzeba mniej żywności, aby wyżywić świat.

Co dalej?

Każdy człowiek spożywa to co lubi. Nie namawiam nikogo do radykalnych zmian i przejście na 100% weganizm. Jednakże zastanówmy się nad pewnymi kwestiami i wyciągnijmy wnioski. Przecież to właśnie dzięki naszej planecie możemy żyć. Dbajmy o nią, a ona nam się odwdzięczy. 

Źródło:

1. https://eatforum.org/content/uploads/2019/01/EAT-Lancet_Commission_Summary_Report.pdf
2. https://eatforum.org/content/uploads/2019/01/EAT_brief_everyone.pdf
3. https://eatforum.org/content/uploads/2019/01/EAT_brief_healthcare-professionals.pdf