Badania krwi, które warto wykonać

18:38

Badania profilaktyczne należy wykonywać minimum raz w roku w celu zdiagnozowania niedoborów pokarmowych lub ryzyka wystąpienia różnego rodzaju chorób (niedokrwistość, miażdżyca, choroby układu sercowo- naczyniowego czy wątroby). Oto lista podstawowych oraz dodatkowych badań, które można wykonać. 

Badania podstawowe:

Morfologia- Jedno z podstawowych badań krwi. Jest to badanie, które pozwala ocenić układ czerwonokrwinkowy, białokrwinkowy oraz płytki krwi. Parametry opisujące układ czerwonokrwinkowy umożliwiają rozpoznanie niedokrwistości. Natomiast parametry, które opisują układ białokrwinkowy pozwalają na wstępną diagnostykę niedoborów odporności, stanów zapalnych, infekcji, chorób rozrostowych szpiku i układu limfatycznego.

Lipidogram- odzwierciedla on stan gospodarki lipidowej organizmu. W badaniu znajdziemy wartość cholesterolu całkowitego, HDL (lipoproteina o wysokiej gęstości), LDL (lipoproteina o niskiej gęstości) oraz stężenie triglicerydów. Lipidogram pozwala ocenić ryzyko rozwoju miażdżycy oraz chorób układu sercowo- naczyniowego. Optymalny poziom cholesterolu całkowitego powinien wynosić poniżej 150 mg/dl, natomiast cholesterolu LDL poniżej 70 mg/dl [2].

TSH- hormon tyreotropowy lub inaczej tyreotropina. Jest to podstawowe badanie pokazujące czynność tarczycy. Często duża liczba osób żyje w niewiedzy, że ma chorą tarczycę, dlatego też oznaczenie TSH jest pierwszym krokiem, aby to zdiagnozować. Podwyższony poziom TSH świadczy o niedoczynności tarczycy, natomiast obniżony o nadczynności [4]. 

Glukoza na czczo- jest to podstawowe badanie w celu diagnozowania i leczenia cukrzycy. Zalecane jest, aby wykonać je przynajmniej raz w roku, w celu kontroli prawidłowej glikemii. 

Dodatkowo:

fT3- jest to stężenie wolnej frakcji tyroksyny. Oznaczenie samego TSH niekoniecznie może być miarodajne, dlatego też warto dodatkowo oznaczyć FT3 lub FT4 (patrz poniżej) w celu dokładniejszej diagnozy. W przypadku niedoczynności stężenie fT3 spada, natomiast w przypadku nadczynności- wzrasta [4]. 

fT4- stężenie wolnej trijodotroniny. W przypadku niedoczynności stężenie fT4 spada, natomiast w przypadku nadczynności- wzrasta [4]. 

Ferrytyna- jest to białko, które w organizmie człowieka pełni funkcję magazynu żelaza. Oznacza się je w celu diagnostyki niedoborów żelaza, różnicowania niedokrwistości. Jednakże, jest to białko ostrej fazy, dlatego też wzrost jej stężenia jest w mniejszym stopniu zależny od stężenia żelaza. Wrasta w stanach zapalnych, w przebiegu infekcji, w chorobach nowotworowych oraz zaburzeniach funkcji wątroby. Spadek jej poziomu jest sygnałem występowania niedokrwistości [5]. 

Witamina D metabolit 25(OH)- w przypadku szerokości geograficznej w jakiej występuje Polska, pewne jest, że w naszym kraju występują niedobory witaminy D. Jednakże, samo jej oznaczenie jest przydatne w celu oceny zaburzeń gospodarki wapniowo-fosforanowej, w tym chorób metabolicznych tkanki kostnej oraz w przypadku doboru odpowiedniej dawki suplementacji witaminą D [5]. 

ALAT, ASPAT- to aminotransferaza alaninowa oraz aminotransferata asparaginianowa. Ich aktywność wzrasta głównie w ostrych zapaleniach wątroby [3].

Mocznik- oznaczenie jego stężenia ocenia pracę nerek. Mocznik jest końcowym produktem rozpadu białek, wytwarzanym  głównie w wątrobie. Stężenie mocznika w surowicy zależy także od nawyków żywieniowych. Najważniejsze czynniki wpływające na poziom mocznika w krwi, to: wydalanie i reasorbcja nerkowa mocznika, rozpad własnych (endogennych) białek organizmu i wątrobowa synteza białek oraz podaż białka w diecie (dieta wysoko lub nisko białkowa). Jego podwyższone wartości mogą świadczyć o niewydolności nerek, diecie wysokobiałkowej czy też nowotworach dróg moczowych. Obniżony poziom świadczy o przewodnieniu, diecie niskobiałkowej, niedożywieniu lub marskości wątroby [5]. 

Kreatynina- W diagnostyce różnicowania przyczyn azotemii znalazł zastosowanie wskaźnik mocznik/kreatynina. Kreatynina jest produktem przemian białka oraz jednym z głównych związków azotowych występujących we krwi. Jest sprawdzonym klinicznie wskaźnikiem biochemicznym  stanu nerek [5]. 

Przygotowałam jeszcze krótką grafikę z badaniami, które warto wykonać w danej jednostce chorobowej. 

Zalecenia przed pobraniem:

Pora dnia jest stosunkowo ważnym czynnikiem. Najlepiej jest zgłosić się do pobrania krwi w godzinach porannych (7:00-10:00).
Zalecane jest, aby przed pobraniem zachować około 12 godzinną przerwę w spożywaniu posiłku.  Spożycie posiłku przed pobraniem krwi zmienia poziom wielu oznaczanych rutynowo parametrów, prowadząc do wzrostu ich stężenia. Przed badaniem dozwolone jest wypicie szklanki wody, natomiast dzień wcześniej nie należy spożywać alkoholu [1]. 
Badań nie powinno się wykonywać także po intensywnym wysiłku, należy być wyspanym. 
W przypadku zażywania leków lub preparatów ziołowych, należy o tym poinformować personel. 

Wskazówki:

Warto sprawdzać cenniki/pakiety badań na stronach internetowych różnego rodzaju placówek (np. Diagnostyka). Czasami pakiet badań wychodzi taniej niż dobranie każdego parametru osobno. Należy pamiętać, aby takie pakiety zakupić przez stronę internetową. 

Jeżeli nadal nie wiesz, jakie badania wykonać to napisz do mnie. Z chęcią podpowiem :)
Pamiętaj, że są to tylko porady, w przypadku wątpliwości warto skonsultować się z lekarzem. 

Bibliografia:
  1. Kłoss A. (2011): Wpływ fazy przedanalitycznej na wyniki badań laboratoryjnych. 
  2. O’Keefe J. H. i in. (2004): Optimal Low-Density Lipoprotein Is 50 to 70 mg/dl Lower Is Better and Physiologically Normal. Journal of the American College of Cardiology Vol 43.
  3. Patell R. i in. (2014): Non-Alcoholic Fatty Liver Disease (NAFLD) in Obesity. J Clin Diagn Res. 8(1): 62–66.
  4. Szutowicz A. (2009): Diagnostyka laboratoryjna Tom I. Gdańsk Uniwersytet medyczny. 
  5. https://diag.pl/sklep/badania/

Brak komentarzy:

Obsługiwane przez usługę Blogger.